Cech Rzemiosł Różnych

w Brodnicy

    

Od najdawniejszych czasów istniało rzemiosło. Gospodarowano wszędzie tam, gdzie powstawały osady ludności. Zajmowano się wyrobem produktów w coraz szerszym zakresie, dzięki czemu powstawały nowe zawody. Pojawienie się różnych specjalizacji było narodzeniem rzemiosła. Cechą charakterystyczną pierwszego rzemiosła była produkcja przede wszystkim na potrzeby rodziny i sąsiadów.

 

W 1948 roku na mocy odgórnego rozporządzenia rozwiązano dotychczasowe Rzemiosła oraz ich Związki i na ich miejsce  powołano cechy przymusowe, zarządzane przez komisaryczne zarządy. W Brodnicy utworzono wówczas 9 cechów - stolarzy, kołodziei i bednarzy, ślusarzy i blacharzy, fryzjerów, wędliniarzy, piekarzy, krawców, szewców i cholewkarzy oraz kowali. Wszystkie cechy obligatoryjnie podporządkowano Okręgowemu Związkowi Cechów w Grudziądzu.

 

Polityka państwa, dążąca do wprowadzenia socjalistycznych stosunków także w rzemiośle indywidualnym, za pomocą nacisków, drakońskich podatków i wszelkiego rodzaju utrudnień w prowadzonej działalności, doprowadziła w krótkim okresie do likwidacji wielu zakładów. Jedną z dróg wyjścia z tej trudnej, dla gnębionego na różne sposoby rzemiosła, sytuacji była organizacja popieranych przez władze komunistyczne spółdzielni rzemieślniczych. W 1949 roku kilku brodnickich mistrzów, z Franciszkiem Krajewskim na czele, założyło spółdzielnię, zarejestrowaną pod nazwą Pomocnicza Spółdzielnia Członków Cechu Stolarzy, Koszykarzy, Kołodziejów i Bednarzy w Brodnicy nad Drwęcą, skupiającą 46 czlonków z Brodnicy i innych okolicznych miejscowości.

 

W 1954 roku miała miejsce kolejna reorganizacja rzemiosła - w Brodnicy, w miejsce rozwiązanego oddziału Okręgowego Związku Cechów, utworzono Cech Rzemiosł Różnych. W skład Zarządu wchodzili: Ignacy Wetzel jako Starszy Cechu, Aleksander Żuchowski - Podstarszy, Józef Zawadzki – Sekretarz i Bronisław Goszkowski - Skarbnik. W 1955 roku, w brodnickim Cechu Rzemiosł Róznych, zarejestrowane były już 373 zakłady rzemieślnicze, zatrudniające 402 pracowników oraz kształcące 169 uczniów. W 1956 roku założono przy cechu Kasę Pośmiertną. W Brodnicy działała również Spółdzielnia Rzemieślnicza Wielobranżowa, licząca 136 członków.

 

Od tego momentu rzemiosło brodnickie, korzystając z pewnej liberalizacji przepisów finansowych, zaczęło stopniowo odbudowywać swoje znaczenie, odgrywając z czasem coraz większą rolę w życiu gospodarczym miasta i okolicy. W 1971 roku uroczyście otwarto, wybudowany dzieki wpłatom miejscowych rzemieślników oraz licznym czynom społecznym, Dom Rzemiosła w Brodnicy, w którym swoje lokum znalazło także Biuro Cechu, mieszczące się dotąd w kilku prywatnych pomieszczeniach. W 1983 roku Cech zrzeszał 514 zakładów, zatrudniających 660 pracowników i 200 uczniów, rok póżniej 533 zakłady zatrudniające 926 pracowników i 217 uczniów. Tendencja wzrostowa załamała się wraz z wprowadzeniem 1 stycznia 1989 roku postanowień nowej ustawy o działalności gospodarczej.

 

Pomimo przemian społecznych i gospodarczych lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiatych, zarówno władze brodnickiego cechu, jak i jego członkowie mieli świadomość historycznych korzeni swojej korporacji, starając się kultywować dawną tradycję cechową. Pomagali im w tym w przeszłości, a i dzis służą pomocą, zasłużeni mistrzowie, wywodzący się z rodzin niekiedy nawet o kilkupokoleniowej tradycji rzemieślniczej. Osoby te często swoje pierwsze kroki w zawodzie stawiały jeszcze w okresie międzywojennym. Należy tu wspomnieć przede wszystkim mistrza fryzjerskiego Brunona Stefana Kowalskiego, fotografa Jana Kazimierza Mełnickiego, któremu w 1987 roku - po przejściu na emeryturę - przyznano tytuł honorowego starszego cechu, rzeźbiarza - kamieniarza Aleksandra Tychewicza, a także kierujących brodnicką organizację rzemieslniczą Starszych Cechu: Ignacego Wetzla (1954-1956), Jana Jasińskiego (1956-1968), Edmunda Woelke (1968- 1981), Eryka Izydora Wetzla (1981-1989), Jerzego Olszewskiego (1989-1993 i 1994-2001) i Zdzisława Kujawę (1993-1994)

1. Starszy Cechu Ignacy Wetzel w latach 1954-1956

2. Starszy Cechu Jan Jasiński w latach 1956- 1968

3. Starszy Cechu Edward Woelke w latach 1968-1980

4. Starszy Cechu Eryk Wetzel w latach 1981- 1989

5. Starszy Cechu Zdzisław Kujawa w latach 1993-1994

6. Starszy Cechu Jerzy Olszewski w latach 1989-1993, 1994-1997, 1997-2001

7. Starszy Cechu Jan Lewandowski w latach 2001- do chwili obecnej

 

Ignacy Wetzel – Od maja 1927r . prowadził Zakład Stolarski w Brodnicy na ul. Duzy Rynek 12 , Zawód: od 1930 r. mistrz stolarski. Był Sekretarzem w zarządzie Cechu Stolarzy.

Odznaczenia Pana Ignacego Wetzla
1. Dyplom Uznania- 4.11.1964r.
2. Honorowa Odznaka Izby Rzemiosła- 23.02.1959r.

3. Honorowa Odznaka Rzemiosła- 23.02.1960 r.

 

Edward Woelke - Prowadził Zakład Elektryczny na ul, Kopernika. Zakładał nowe instalacje w budynkach. Zawód : mistrz elektryk.

Odznaczenia Pana Edwarda Woelke:
1. Honorowa Odznaka Izby Rzemiosła- 31.05. 1963r.
2. Dyplom Uznania- 4.11.1964r.
3. Honorowa Odznaka Rzemiosła- 4. 11. 1964
4. Srebrny Krzyż Zasługi-16.07.1971r.
5. Złota Odznaka ”zasłużony mistrz w szkoleniu”- 20.11.1972r.
6. Dyplom uznania za długą pracę- 27.05.1978r.
7. Odznaczenia za zasługi dla woj. Toruńskiego- 1978r.

8. Krzyż Kawalerski- 14.12.1979r.

 

Zdzisław Kujawa - Prowadził Zakład Stolarsko - Meblowy w Brodnicy na ul. Wczasowej od 1993r. do 1994 Starszy Cechu.

ODZNACZENIA PANA ZDZISLAWA KUJAWY
1. Odznaka Izby Rzemieślniczej - 19.03.1985r.
2. Srebrna odznaka ”zasłużony mistrz w szkoleniu ” -  1992r.
3. Złota odznaka ”zasłużony mistrz w szkoleniu” - 1992r.

4. Honorowe odznaczenia Cechu Rzemiosł Różnych - 17.04.1997r.

 

Jerzy Olszewski - Prowadził Zakład Instalacji Elektrycznej w Brodnicy. Starszy Cechu od 1989r. do 1993r. Od 1994r. do 2001. również sprawował obowiązki Starszego Cechu.

ODZNACZENIA PANA JEZRZEGO OLSZEWSKIEGO
1. Odznaka Izby Rzemieślniczej- 23.06.1987r.
2. Brązowy Krzyż Zasługi- 1989r.
3. Srebrna Odznaka” Zasłużony mistrz w szkoleniu- 4.06.1992r.
4. Honorowa Odznaka Cechu Rzemiosł Różnych – 17.04.1997r.

5. Złoty Krzyż Zasługi- 2000r.

 

Jan Jasiński - Zawód: mistrz malarski. W czasie okupacji pracował u malarza niemieckiego, w swoim zawodzie. Swój zakład otworzył po wojnie na ul. Przykop.

Odznaczenia Pana Jana Jasińskiego1. Honorowa Odznaka Izby Rzemiosła – 10.02.1958 r.

 

Eryk Wetzel - Prowadzi swą własną działalność gospodarczą w zakresie stolarstwa budowlanego i meblowego oraz rzeźbienie od roku 1971, na ul. Przykop 47 w Brodnicy, aż do chwili obecnej. W maju 2007 r. obchodził 80- lecie firmy.

I Podstarszy Cechu od czerwca 1977r. do czerwca 1981r.

Starszy Cechu od lipca 1981 r. do 1989r.
ODZNACZENIA PANA ERYKA WETZLA
1. Honorowa Oznaka Rzemiosła woj. Bydgoskiego- 13.1-.1971r.
2. Srebrny Krzyż Zasługi-01.07.1977r.
3. Honorowa Odznaka Rzemiosła – 01.07.1981r.
4. Złoty Krzyż Zasługi – 16.05.1984r.
5. Medal 40-lecia Polski Ludowej- 22.07.1984r.
6. Srebrny Medal im. Jana Kilińskiego – 08.04.1986r.
7. Odznaka za Zasługi dla woj. Toruńskiego 20.03.1987r.
8. Odznaka Zasłużony Działacz Stronnictwa Demokratycznego 29.01.1988r.
9. Złoty Medal im. Jana Kilińskiego 26.03.1997r.
10. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski 08.02.2000r.

11. Kordzik Cechu Rzemiosł Różnych w Brodnicy 2011r.

 

Jan Lewandowski - Działalność gospodarczą rozpoczął 5.05.1977r., zakładając Zakład Instalacyjno - Elektryczny w Brodnicy.do 2001r. W 1998r. rozpoczął usługi przecierania drzewa i stawiania domków letniskowych w Pokrzydowie.

Od 1997r. do 2001r. Członek Komisji Rewizyjnej
Od 2005r, Członek Zarządu Izby w Bydgoszczy
Od 2005r. Członek Komisji Oświatowej w Izbie w Bydgoszczy
Zasługi: w kadencji, jako Starszy Cechu zrobił kapitalny remont, dokonał modernizacji biura C.R.R. Wyprowadził Cech Rzemiosł Różnych z długów.
Odznaczenia Pana Jana Lewandowskiego :
1. Srebrna Odznaka” zasłużony mistrz w szkoleniu- 17.04.1997r.
2. Odznaka Izby Rzemiosła- 25.09.1999r.
3. Honorowa Odznaka Izby Rzemiosła- 22.06.2002r.
4. Dyplom Uznania z C.R.R.- 26.06.2002r.
5. Złota Odznaka „ zasłużony mistrz w szkoleniu” 05.06.2004r.
6. Złoty Krzyż Zasługi 04. 06. 2005r.
7. Złoty Medal im. Jana Kilińskiego 04.06.2005r.

8.Kordzik Cechu Rzemiosł Różnych w Brodnicy 2011r.

ZARZĄD CECHU 

Wetzel Eryk- Starszy Cechu

Żuchowski Aleksander- I Podstarszy Cechu

Kotek Jan- II Podstarszy Cechu

Cieczko Tadeusz- Sekretarz

Malinowski Alfons- Skarbnik

Sobczak Henryk- Członek Rumiński Stanisław- Członek

 

KOMISJA REWIZYJNA 

Zawadzki Józef- Przewodniczący

Korczewski Leonard- Z-ca Przewodniczącego

Szmeichel Kazimierz- Z-ca Przewodniczącego

Tychowicz Rejmund – SekretarzTęgowski Janusz – Członek

ZARZĄD CECHU

 

Wetzel Eryk- Starszy Cechu

Śmigrocki Zdzisław- I Podstarszy Cechu

Prusakowski Jerzy – II Podstarszy Cechu

Olszewski Jerzy- sekretarz

Sobczak Henryk- Skarbnik

Rumiński Stanisław- Członek

Kamiński Jan- Członek

 

KOMISJA REWIZYJNA

 

Fąfara Aleksander- Przewodniczący

Raniszewski Marek- Z-ca Przewodniczącego

Tomella Roman- Sekretarz

Korczewski Leonard- członek

Tęgowski Janusz- członek

ZARZĄD CECHU

 

Olszewski Jerzy- Starszy Cechu

Kempczyński Waldemar- I Podstarszy

Balsam Kazimierz- II Podstarszy

Raniszewski Marek- Sekretarz

Socha Zbigniew- Skarbnik

Kamiński Jan- Członek

Maciejewski Roman- Członek

 

KOMISJA REWIZYJNA

 

Fąfara Aleksander- Przewodniczący

Tęgowski Janusz- Z-ca Przewodniczącego

Kłosowski Benedykt – Sekretarz

Godowski Roman- członek

Ludwiczak Henryk- Członek

ZARZĄD CECHU

 

Kujawa Zdzisław- starszy Cechu

Olszewski Jerzy- I Podstarszy

Wetzel Eryk- II Podstarszy

Raniszewski Marek- Sekretarz

Kamiński Jan- Skarbnik

Głodowski Roman- członek

Piórkowski Kazimierz- Członek

Balsam Kazimierz- Członek

Ziegert Jerzy- Członek

 

KOMISJA REWIZYJNA

 

Fąfara Aleksander- Przewodniczący

Prusakowski Jerzy- Z-ca Przewodniczącego

Neuman Marek- Sekretarz

Jacewicz Marian- Członek

Kopaczewski Wiktor- Członek

 

ZARZĄD CECHU

 

Olszewski Jerzy- Starszy Cechu

Wetzel Eryk- I Podstarszy

Raniszewski Marek- II PODSTARSZY

Piórkowski Kazimierz- Sekretarz

Wilmowicz Kazimierz Skarbnik

Prusakowski Jerzy – Członek

Jacewicz Marian- Członek

Machalski Stanisław- Z-ca Członka

 

KOMISJA REWIZYJNA

 

Kowalski Jan Przewodniczący

Wetzel Piotr- członek

Lewandowski Jan- Czonek

 

SĄD CECHOWY

 

Rupiński Franciszek Przewodniczący

Tułodziecka Anna- członek

Wałdowski Leszek- członek

ZARZĄD CECHU

 

Lewandowski Jan – Starszy cechu

Wilmowicz Kazimierz – I Podstarszy

Piórkowski Kazimierz – II PODSTARSZY

Zdziarski Daniel- skarbnik

Grajkowski Jerzy- Sekretarz

Grążawski Roman- Członek

Kowalski Andrzej- Członek

 

KOMISJA REWIZYJNA

 

Wałdowski Leszek – Przewodniczący

Kasperkiewicz Wiesław- Członek

Wetzel Piotr- Członek

 

SĄD CECHOWY

 

Rupiński Franciszek- Przewodniczący

Kopaczewski Wiktor- Członek

Chachulski Kazimierz- Członek

 

ZARZĄD CECHU

 

Lewandowski Jan- Starszy Cechu

Piórkowski Kazimierz- I Podstarszy

Rupiński Franciszek- II Podstarszy

Zdziarski Daniel - Skarbnik

Kaliszer Jerzy- Sekretarz

Kowalski Andrzej- Członek

Grajkowski Jerzy- Członek

 

KOMISJA REWIZYJNA

 

Wałdowski Leszek- Przewodniczący

Wetzel Piotr- Członek

Jacewicz Kazimierz- Członek

 

SĄD CECHOWY

 

Piersa Jacek - Przewodniczący

Bartkowski Jerzy - Członek

Bronikowski Szczepan - Członek

ZARZĄD CECHU

 

Lewandowski Jan- Starszy Cechu

Rupiński Franciszek- I Podstarszy Cechu

Behrendt Marian- II Podstarszy Cechu

Bronikowski Szczepan- Skarbnik

Bartkowski Jerzy- Sekretarz

Kowalski Andrzej- Członek

Kopaczewski Rafał- Członek

 

KOMISJA REWIZYJNA

 

Chudziński Eugeniusz -Przewodniczący

Wałdowski Leszek- Członek

Kaliszer Jerzy- Członek

 

SĄD CECHOWY

 

Gutowski Kazimierz- Przewodniczący

Jacewicz Kazimierz- Członek

Buńka Jan- Członek

ZARZĄD CECHU

 

Lewandowski Jan - Starszy Cechu

Wilmowicz Kazimierz- I Podstarszy

Kaliszer Jerzy- II Podstarszy

Bronikowski Szczepan- Skarbnik

Bartkowski Jerzy- Sekretarz

Kopaczewski Rafał- Członek

Wydźgowski Feliks- Członek

 

KOMISJA REWIZYJNA

 

Chudziński Eugeniusz- Przewodniczący

Rupiński Franciszek- Członek

Kowalski Andrzej- Członek

 

SĄD CECHOWY

 

Jacewicz Kazimierz- Przewodniczący

Siekierski Tomasz- Członek

Rucińska Wiesława- Członek

ZARZĄD CECHU

 

Lewandowski Jan - Starszy Cechu

Rupiński Franciszek - I Podstarszy

Behrendt Marian - II Podstarszy

Bronikowski Szczepan - Skarbnik

Rumińska Magdalena - Sekretarz

Jacewicz Kazimierz - Członek

Kopaczewski Rafał - Członek

 

KOMISJA REWIZYJNA

 

Bojanowski Benedykt - Przewodniczący

Kaliszer Jerzy - Członek

Kowalski Andrzej - Członek

 

SĄD CECHOWY

 

Piórkowski Kazimierz - Przewodniczący

Siekierski Tomasz - Członek

Wydźdowski Feliks - Członek